Çevrimiçi olarak bir internet sitesinde dolaşırken karşılaştığınız CAPTCHA doğrulamaları, web sitelerinde sıklıkla kullanılan bir Turing Testi metodudur. Peki ya bir internet platformu CAPTCHA’yı neden kullanır ve bu kullanıcı testi ne işe yarar? İşte tüm bu soruların cevabını sizler için bir araya getirdik! Hadi bakalım…
İlk defa Carnegie Mellon School of Computer Science tarafından geliştirilen CAPTCHA (Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart) projesi; en yalın tabir ile işleyişini Turing Testi metodundan alan bir doğrulama sistemidir. 1950 yılında Alan Turing’in yayımladığı Turing Testi metodu, kısaca bahsetmek gerekirse yapay zeka destekli bir yazılımın sorduğu sorular vasıtası ile karşısındaki kişinin bir bilgisayar mı yoksa gerçek insan mı olduğunu tespit etmektedir.
Dolayısıyla CAPTCHA’nın da Turing Testi’nden ilham alınarak geliştirildiği oldukça açıktır. İnternet sitesi yazılımları, kullanıcıların daha konforlu ve güvenli bilgi alışverişi gerçekleştirebilmesi ya da alışveriş yapabilmesi amacı ile spam yazılımlarını engellemek için bu sistemi kullanmaktadır. Bu sayede misafirlerin bot ya da insan olduğunu kolaylıkla tespit etme işlevi görmektedir.
Alışveriş, forum, sözlük, anket, blog ve diğer pek çok branşta internet sitesi tarafından sıklıkla kullanılan CAPTCHA yazılımı, kullanıcılara bozuk görüntüler sunarak doğru yazılışını girmesini talep eder. Özellikle de çevrimiçi satış ve alışveriş siteleri üzerinde neredeyse sürekli gördüğümüz bu sistem, kafa karıştırıcı metotlar sayesinde ziyaretçinin robot olup olmadığını tanımlar.
CAPTCHA Ne İşe Yarar?
Esasında bu sorunun cevabı oldukça basit. Öncelikle CAPTCHA’nın ne işe yaradığını iki şekilde değerlendirelim. Birincisi, kullanıcılar tarafından CAPTCHA kodları oldukça can sıkıcı ve hiçbir işe yaramayan bir özelliktir. Yani bu kodun bizlere kısa vadede hiçbir faydası yoktur. Ancak ikinci konu şu ki uzun vadede bir internet sitesinden sürdürülebilir olarak verim sağlamak istiyorsak, CAPTCHA’lara oldukça ihtiyacımız vardır.
Tam da bu noktada, CAPTCHA’nın internet sitesi sahipleri için çok önemli bir yazılım olduğunu belirtmek gerek. Neden mi? Örneğin bir forum sitesi açtınız ve ziyaretçilere üyelik şablonu oluşturarak başlık açma hakkı tanıdınız. Eğer zararlı bir yazılım ya da kötü düşünceli bir bilgisayar korsanı tarafından siteniz keşfedilirse; bu kişiler basit bir şekilde oluşturacakları bir kod sayesinde sitenize otomatik olarak sınırsız sayıda üyelik açacak ve gereksiz birçok mesaj yazacaktır. Dolayısıyla ortaya spam içerikli mesajlar çıkacağı için siteniz hızla irtifa kaybederek kullanıcıların ve arama motorlarının gözünde zayıflayacaktır.
Tüm bu tehlikeleri kökünden çözmek adına CAPTCHA sistemi kullanılmaktadır. Sonuç itibariyle her ne kadar CAPTCHA kodu çözmek konusunda kendinizi beceriksiz hissediyor ya da canınız sıkılıyor olsa dahi buna katlanmanız gerekmektedir. Aksi taktirde ziyaret ettiğiniz internet sitesi sürdürülebilir olmaktan çıkarak kısa süre size hizmet veren ve sonra nihayete eren bir platform olarak internetin dipsiz köşelerine iteklenecektir.
CAPTCHA Çeşitleri
CAPTCHA kavramının genel bir isim olduğunu, yalnızca tek bir eklentiyi kapsamadığını da bilmeniz gerekiyor. Örneğin hatırlayacağınız üzere birçok internet sitesinde farklı farklı doğrulama yazılımları ile karşılaşmaktadır. CAPTCHA’lar kimi zaman karmaşık dizilmiş harf ya da sayılardan oluşabiliyor. Ancak bazen ise basit ve dört işlemi kapsayan matematik soruları soruyor. Bunun dışında yine bilindik genel kültür soruları da CAPTCHA’larda gördüğümüz bir türdür. Son dönemde sıklığı artan CAPTCHA türlerinden biri ise sesli CAPTCHA’lardır.
Hem kullanıcıları yormayacak hem de internet sitesi işletmecilerinin işini karşılayan bir diğer CAPTCHA türü, Google tarafından geliştirilen ReCAPTCHA hizmetidir. ReCAPTCHA oldukça basit bir şekilde sizden yalnızca “Ben Robot Değilim” butonuna basmanızı talep eder. Bu butona basarken kullandığınız fare hareketleri ve yazılımın çerezlerinizi kontrol ederek sizi doğrulaması üzerine birkaç saniye içerisinde sayfaya bağlantı gerçekleştirebilirsiniz. Eğer fare hareketinizde ya da çerezlerinizde dikkat çekici bir unsur var ise sizden birkaç resim doğrulaması istenir. ReCAPTCHA’nın resim doğrulama sistemi de yine birkaç saniye içinde çözülme ve oldukça basit bulunmaktadır.